Cuộc Phiêu Lưu Của Ngôn Ngữ Anh - Tiểu Sử Anh Ngữ Từ Năm 500 Đến Năm 2000

CUỘC PHIÊU LƯU CỦA NGÔN NGỮ ANH

Tiểu sử Anh ngữ từ năm 500 đến năm 2000

Từ khởi đầu là một phương ngữ được khoảng 150.000 người sử dụng, ngôn ngữ Anh đã xoay xở trở thành một ngôn ngữ quốc tế có đến 1,5 tỉ người dùng ngày nay. Hành trình ấy đã diễn ra như thế nào? Những yếu tố tham gia vào đó là gì? 

Với Cuộc phiêu lưu của ngôn ngữ Anh, Melvyn Bragg sẽ giúp người đọc giải đáp các câu hỏi xoay quanh lịch sử phát triển của ngôn ngữ này cũng như lý giải việc nó đã chinh phục cả thế giới ra sao.

“Cuốn sách này chu du qua thời gian và không gian từ Friesland thế kỷ V cho đến Singapore thế kỷ XXI, từ Wessex của Vua Alfred đến Miền Tây Hoang Dã của Buffalo Bill, từ những đồng bằng Ấn Độ tới các tu viện trên Đảo Thánh, từ Cung điện Westminster đến ngôn ngữ Gullah của tộc người da đen ở miền Nam xa xôi nước Mỹ. Dọc hành trình, từ nền móng xây đắp bằng tiếng Latin, tiếng Hy Lạp, tiếng Do Thái và tiếng Phạn, ngôn ngữ Anh còn được bồi đắp bởi tiếng Pháp, tiếng Ý, tiếng Ả Rập, tiếng Hán và hàng chục ngôn ngữ khác. Ngoài vốn từ vựng cơ bản của những kẻ xâm lược đầu tiên, hàng tháp ngôn từ và tư tưởng mới đã gia nhập ngôn ngữ Anh. Nó đã giải phóng cảm xúc và tư tưởng trên toàn hành tinh. Nó tiếp tục tái phát minh các biến thể tiếng Anh mới ở bất cứ nơi nào nó có mặt và chưa hề tỏ dấu hiệu giảm tốc.” (Trích Giới thiệu)

* Các trích đoạn nổi bật:

“Chỉ có chữ viết mới khiến ngôn ngữ được trường tồn. Chữ viết truyền lại cho thế hệ mai sau những điều cốt lõi mà họ cần. Nó có thể vượt qua mọi ranh giới. Chữ viết đem lại cho ngôn ngữ sự chính xác, nhào nặn ý tưởng thành những dáng hình ổn định, tránh xảy ra mất mát. Một khi ngôn từ được thể hiện trên trang viết, chúng sẽ mãi nằm lại đó để được thách thức và tô điểm bởi những kẻ sau này sẽ lướt qua chúng. Chữ viết ra đời với vai trò cánh tay thứ hai, nhưng đối với nhiều người nó đã nhanh chóng giành tầm quan trọng hàng đầu, là người bảo hộ, là chủ quản, là linh hồn của ngôn ngữ.”

“Những thế hệ sau khi nhìn lại dễ dàng cho rằng tiếng Anh “đương nhiên” sẽ tồn tại. Nhưng sự xét lại chính là liều thuốc độc của lịch sử. Nó bóp méo, xuyên tạc và không tôn trọng dòng chảy của cuộc sống – luôn hướng về phía trước, hầu như rất mơ hồ, đầy biến động, may rủi, không có một khuôn mẫu hay thước đo nào và thường ở trạng thái phiêu bạt”

“Một phương diện khác của tiếng Anh, vốn là đặc điểm lặp đi lặp lại trong lịch sử của nó, chính là cách mà một từ có thể được tái sử dụng từ thời đại này sang thời đại khác. Bởi vậy nên một từ “chip” có thể nghĩa là “mùn cưa”, có thể là “vi mạch điện tử”, là một kỹ thuật đánh golf hay món khoai tây chiên có trong phân nửa thực đơn của dân Anh.”

“Tiếng Anh là ngôn ngữ của phản kháng, nó nổi dậy để bảo vệ quyền lợi của mình, để được lắng nghe và được người đứng đầu quốc gia công nhận. Và người đứng đầu quốc gia đã sử dụng nó vào năm 1381, để đập tan cuộc nổi dậy của hàng nghìn người nói tiếng Anh.”

“Đó chính là vẻ đẹp của chúng, đó là sự trả thù ngọt ngào mà tiếng Anh dành cho tiếng Pháp: không chỉ Anh hóa tiếng Pháp, tiếng Anh còn lợi dụng sự xâm nhập ấy để trở nên mạnh mẽ hơn; vơ vét từ những kẻ vơ vét, tước đoạt từ những kẻ tước đoạt, loại bỏ điểm yếu và tạo ra điểm mạnh.”

* Tác giả của cuốn Cuộc Phiêu Lưu Của Ngôn Ngữ Anh là ai?

Melvyn Bragg (1939), Nam tước Bragg, Huân chương danh dự (Anh), Thành viên danh dự Hội Hoàng gia Anh, Thành viên Hội Văn học Hoàng gia, Viện sĩ Viện Hàn lâm Anh.

Sự nghiệp của Bragg chủ yếu là trong lĩnh vực phát thanh và truyền hình với rất nhiều chương trình gắn liền với tên tuổi của ông như The South Bank Show (1978–2010), và loạt phim tài liệu In Our Time (1998–nay).

Bên cạnh đó, Bragg sở hữu một gia tài đồ sộ những tác phẩm hư cấu, phi hư cấu cùng kịch bản phim truyền hình và điện ảnh.

Một số tác phẩm nổi bật:

Without a City Wall (1968)

On Giants' Shoulders (1998)

The Soldier's Return (2000)

The Adventure of English (2003)

William Tyndale: A Very Brief History (2017)

* Đánh giá nhận xét của chuyên gia về cuốn Cuộc phiêu lưu của ngôn ngữ Anh:

“Một hành trình thấu suốt và cực kỳ thú vị trên con đường ký ức về ngôn ngữ.”

— Bloomsbury Reviews

“Câu chuyện lịch sử về ngôn ngữ Anh của Melvyn Bragg đầy mới mẻ và đậm chất phiêu lưu, đúng như cái tên của nó vậy. Độc giả dường như cảm nhận rõ ngọn lửa trí tuệ bừng cháy qua từng trang sách.”

— Andrew Roberts, Spectator

“Súc tích và uyên bác… Melvyn Bragg đi băng băng trên con đường lớn với những sải bước mạnh mẽ, tự tin nhằm đào sâu tìm hiểu nguồn gốc và quá trình phát triển của ngôn ngữ Anh. Tác phẩm mang đến cho người đọc một cái nhìn toàn cảnh ấn tượng và đầy hiểu biết.”

— Robert Winder, New Statesman